Proof-of-Work – กลไกป้องกันการแก้ไขธุรกรรมย้อนหลัง

เพื่อจะทำให้เซิร์ฟเวอร์บันทึกเวลาทำงานแบบกระจายได้ (peer-to-peer) เราจำเป็นต้องใช้ระบบ Proof-of-Work (POW) คล้ายกับ Hashcash ของ Adam Back แทนการพิมพ์ลงหนังสือพิมพ์หรือโพสต์ใน Usenet

Proof-of-Work คือการค้นหาค่า (เช่น nonce) ที่เมื่อแฮชด้วย SHA-256 แล้ว ผลลัพธ์ต้องเริ่มต้นด้วยเลขศูนย์จำนวนหนึ่ง (difficulty) ซึ่งการหาค่านี้ใช้พลังประมวลผลจำนวนมาก แต่การตรวจสอบทำได้ง่ายเพียงครั้งเดียว

สำหรับเครือข่าย Bitcoin จะทำโดยการไล่ค่า nonce ใน block ไปเรื่อย ๆ จนกว่าจะเจอ hash ที่มีศูนย์นำหน้าตามจำนวนที่กำหนด เมื่อได้ผลลัพธ์นี้แล้ว block จะไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ เว้นแต่จะทำ Proof-of-Work ใหม่ทั้งหมด และถ้ามี block ใหม่ ๆ มาต่อท้าย ก็ต้องแก้ไขทุก block หลังจากนั้นด้วย → ทำให้แทบจะเป็นไปไม่ได้

Proof-of-Work ยังแก้ปัญหาการลงคะแนนเสียง (majority voting) ในเครือข่าย ถ้าใช้หลักการ “หนึ่ง IP = หนึ่งโหวต” อาจถูกโจมตีด้วยการสร้าง IP ปลอมจำนวนมาก แต่ POW ใช้หลัก “หนึ่ง CPU = หนึ่งโหวต” → ใครมีพลังคอมพิวเตอร์มากกว่าย่อมชนะ

สรุปคือ สายโซ่ที่ยาวที่สุดคือผลรวมของ Proof-of-Work ที่มากที่สุด ซึ่งจะเป็น chain ที่ถูกต้อง หากคนส่วนใหญ่ในเครือข่ายซื่อสัตย์ chain ของพวกเขาจะเติบโตเร็วที่สุดและเอาชนะ chain ของผู้โจมตีได้

เพื่อปรับสมดุลกับความเร็วของฮาร์ดแวร์และจำนวนผู้ร่วมเครือข่าย ความยาก (difficulty) จะถูกปรับอัตโนมัติโดยตั้งเป้าให้จำนวน block ที่สร้างเฉลี่ยอยู่ในช่วงเวลาที่กำหนด

สรุป

• Proof-of-Work = หัวใจของ Bitcoin → ใช้ CPU/พลังไฟฟ้าแลกกับ “สิทธิ์ในการเขียนประวัติ”
• ทำให้ blockchain ทนต่อการแก้ไขย้อนหลัง
• หลักการ “หนึ่ง CPU = หนึ่งโหวต” → ป้องกันการปลอมตัวตนในเครือข่าย
• ความยาก (difficulty) ถูกปรับอัตโนมัติ เพื่อรักษาความสมดุลของ block time

วิเคราะห์เชิงธุรกิจ/กลยุทธ์

1. ความน่าเชื่อถือจากพลังงาน
   • POW แปลง “พลังไฟฟ้า + เวลาคอมพิวเตอร์” ให้กลายเป็น Trust Layer
   • ต้นทุนนี้คือสิ่งที่ทำให้ “โกงไม่คุ้มค่า” → สร้างแรงจูงใจให้ซื่อสัตย์
2. เศรษฐศาสตร์ของการแข่งขัน
   • คล้ายอุตสาหกรรมขุดทอง → ใครลงทุนพลังงานมากกว่าก็มีโอกาสได้รางวัลมากกว่า
   • สำหรับธุรกิจ: POW คือ เกมกลยุทธ์ ที่ไม่ใช่ zero-sum แต่เป็นการแข่งขันใน open market
3. บทเรียนสำหรับนนท์
   • เวลาสร้างธุรกิจ AI หรือแพลตฟอร์ม → ต้องคิดว่า “อะไรคือ POW ของคุณ?”
     • อะไรคือสิ่งที่คู่แข่งเลียนแบบไม่ได้ง่าย ๆ เพราะมี ต้นทุนจริง (time, resource, credibility)?
   • POW ในเชิงกลยุทธ์ = Barrier to entry ที่ปกป้อง ecosystem ของคุณ